ਜੈਪੁਰ, 2 ਮਈ (ਏਜੰਸੀ)- ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ (ਏ.ਐੱਸ.ਆਈ.) ਨੂੰ ਦੀਗ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਬਹਿਜ ਪਿੰਡ ‘ਚ ਇਕ ਟਿੱਲੇ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਦੌਰਾਨ 2500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ‘ਯੱਗੀ ਕੁੰਡ’, ਧਾਤ ਦੇ ਸੰਦਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਭਰਤਪੁਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ
ਇਹ ਖੁਦਾਈ 50 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਮਥੁਰਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬ੍ਰਜ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਿਚ ਬਹਿਜ ਪਿੰਡ ਦੇ ਟਿੱਲੇ ‘ਤੇ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਯੱਗ ਵਰਗੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਦੇ ਸਬੂਤ ਵੀ ਖੁਦਾਈ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਹਵਨ ਕੁੰਡ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢੀ ਗਈ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੈਪੁਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਵਿਨੈ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: “50 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਅੰਤਰਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬ੍ਰਜ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਖੁਦਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੁਦਾਈ ਦੌਰਾਨ ਮਿਲੇ ਸਬੂਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਲੱਖਣ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਸਬੂਤ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ