ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ, ਸਪੇਸ ਡੈਬਰਿਸ ਮੈਨ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਗਭਗ ਸਾਢੇ ਛੇ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਕੂੜੇ ਵਾਂਗ ਤੈਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਵੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੁਕੜਿਆਂ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਘਟਨਾ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੁਲਾੜ ‘ਚ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਕਚਰਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਜਰਨਲ ਨੇਚਰ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅਗਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਕੂੜੇ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਖਿੱਲਰੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ: ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੋਬੋਟ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਖਿੱਲਰੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਗੇ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹਨਾਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤੇ ਬਿਨਾਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਪੇਸ-ਐਕਸ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਯੋਗ ਰਾਕੇਟ ਵੀ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਣ ਹਰ ਪਲ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਡਿੱਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਵੈਸੇ, ਕੁਝ ਟੁਕੜੇ ਪੁਲਾੜ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧੂਮਕੇਤੂਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਣਾਂ ਤੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਹਰ ਪਲ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਡਿੱਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਟਨ ਬਰੀਕ ਕਣ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦੇ। ਕਈ ਵਾਰ ਸਪੇਸ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਐਪਾਂ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਡੇਢ ਸੌ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਐਫਿਡ ਵੀ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਅਜੇ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਾਨ ਨਹੀਂ ਗਈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਨਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਘਾਤਕ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ ਕੂੜਾ: ਰਾਕੇਟ, ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਆਦਿ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਾਨ ਨਹੀਂ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ, ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਹਰ 10 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਢਾਕਾ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਜਕਾਰਤਾ ਅਤੇ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੇ ਲਾਗੋਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨਿਊਯਾਰਕ, ਬੀਜਿੰਗ ਅਤੇ ਮਾਸਕੋ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗਾ।