ਸਾਡੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਤੋਂ ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ।
ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਵਿਚ ਜਿੰਨਾ ਡਾਇਟ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਆਦਤਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਮਾਹਿਰ ਡਾ: ਦੀਕਸ਼ਾ ਭਾਵਸਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਆਮ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਸਾਡੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
1. ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ਼ਨਾਨ-
ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹਰ ਕੰਮ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਨਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੀਬ ਦੋ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਨਹਾਉਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਅਸਲ ‘ਚ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਮੌਜੂਦ ਫਾਇਰ ਐਲੇਮੈਂਟ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣ ‘ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤੱਤ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਅਕਟੀਵੇਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਲਈ ਸਾਡਾ ਬਲੱਡ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਹਾਉਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
2. ਦੋ ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਣਾ-
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਾਂ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੁਪਹਿਰ 12 ਵਜੇ ਤੋਂ 2 ਵਜੇ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਦਿਨ ਦਾ ਉਹ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਿਤ ਗੁਣ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਤੁਸੀਂ ਪੇਟ ਭਰ ਕੇ ਖਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
3. ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਰ —
ਤੇਜ਼ ਸੈਰ ਕਰਨਾ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕਸਰਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸੈਰ ਕਰਨਾ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾ: ਭਾਵਸਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ‘ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੰਮੀ ਸੈਰ, ਤੈਰਾਕੀ ਜਾਂ ਕਸਰਤ, ਇਹ ਸਭ ਵਾਤ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਪਾਚਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਫੁੱਲਣਾ, ਅਬਸੋਰਪਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਅਤੇ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਅਰਾਮੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
4. ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸੌਣਾ-
ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸੌਂਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਾਣ ਅਤੇ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨੀਂਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਸਾਡਾ ਟੁੱਟੇ-ਭੱਜੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਿਮਾਗ ਦਿਨ ਭਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਊਰਜਾ ਸਰੀਰਕ ਪਾਚਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਰੀਰਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅਤੇ ਮੈਂਟਲ ਡਾਈਜੇਸਟਿਵ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਰੁਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
5. ਰਾਤ ਨੂੰ ਦਹੀਂ
ਦਹੀਂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਈ ਫਾਇਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਦਹੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਹੀਂ ਦਾ ਖੱਟਾ-ਮਿੱਠਾ ਸਵਾਦ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਤ ਅਤੇ ਪਿੱਤ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਫ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਹੀਂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀਆਂ ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਬਜ਼ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ।